Ludomaniya (oyun bağımlılığı), son illərdə dünyada ən çox rast gəlinən xəstəliklərdən biridir. Ludomaniya insanların kompüter oyunları, mobil oyunlar, idman mərcləri və digər oyunlarla çox vaxt keçirərək, həyatlarının digər sahələrini və sosial əlaqələrini zəiflətdikləri psixoloji bir vəziyyətdir. Ludomaniya, insanların oyunlara qarşı özlərini idarə etmə qabiliyyətlərinin zəif olduğu və nəticədə bu fəaliyyətə həddindən artıq maraq göstərdikləri bir vəziyyətdir.

Ludomaniyanın Səbəbləri:

1.     Psixoloji Faktorlar:

• Stres və depressiya: Oyunlar, insanların real həyatda qarşılaşdıqları stressdən və emosional problemlərdən qaçmaq üçün bir şəkildə istifadə edilə bilər.
• Düşük özünə inam və yalnızlıq: Oyunlar, insanların özlərini daha güclü və əhəmiyyətli hiss etmələrini təmin edə bilər.
• Psixoloji mükafat: Oyunlarda əldə olunan uğurlar, insanlarda dopamin kimi xoşbəxtlik hormonu səviyyəsini artırır. Bu, insanları daha çox oyun oynamağa təşviq edə bilər.

2.     Sosial Faktorlar:

• Cəmiyyətin təsiri: Bəzi insanlar oyunları, digər insanlarla əlaqə qurmaq və sosial mühitə daxil olmaq üçün bir vasitə olaraq görürlər.
• Ailədaxili münasibətlər: Ailəvi problemlər və ya sosial dəstəkdən məhrum olma, şəxslərin oyunlara meyilli olmasına səbəb ola bilər.

3.     Texnoloji Faktorlar:

• Oyunların dizaynı: Oyunlar çox vaxt istifadəçiləri cəlb etmək üçün xüsusi olaraq hazırlanır. Məsələn, oyunların mükafatlandırma sistemləri və emosional təsiri insanları asanlıqla aldatmaq və onları uzun müddət oyunlarda saxlamaq üçün istifadə olunur.
• Mobil oyunlar və sosial platformalar: Bu, oyunları hər zaman və hər yerdə oynamağı asanlaşdırır, bu da asılılığın yaranmasına səbəb ola bilər.

4.     Bioloji Faktorlar:

• Genetik predispozisiya: Bəzi insanlar, oyunlara qarşı daha həssas ola bilər, bu da onların asılılıq riskini artırır.
• Beyin kimyası: Beyində dopamin və serotonin kimi maddələrin qeyri-bərabər paylanması, asılılıq inkişafına səbəb ola bilər.

   Bəs bu xəstəlikdən necə xilas olmaq olar?

1.     Psixoterapiya:

• Kognitiv Davranışçı Terapiya (KDT): Oyun asılılığının əsas səbəblərini müəyyən edərək, fərdlərə bu davranışları idarə etməyi öyrədir.
• Psixodinamik terapiya: İnsanların oyunlara olan maraqlarının və asılılıqlarının arxasında dayanan emosional problemləri həll etməyə yönəlir.
• Ailədaxili terapiya: Ailə üzvləri arasında əlaqələri gücləndirərək, birgə müalicə prosesi təmin edilə bilər.

2.     Dəstək Qrupları:

• Qrup terapiyası: Digər asılılıqdan əziyyət çəkənlərlə bir araya gəlmək, şəxsə motivasiya və dəstək verə bilər.
• Oyun Asılıları üçün Anonimlər (Gamblers Anonymous) kimi xüsusi dəstək qrupları, oyun asılılığından əziyyət çəkənlərə yardım edə bilər.

3.     Medikamentoz Müalicə:

• Bəzi hallarda, oyun asılılığının müalicəsində antidepresanlar və ya anksiyete dərmanları istifadə edilə bilər. Bu dərmanlar, psixoloji vəziyyəti tənzimləyərək, asılılığın azaldılmasına kömək edə bilər.

4.     Həyat tərzi dəyişiklikləri:

• Fiziki fəaliyyət: Məşq etmək və sağlam həyat tərzi qurmaq, beyin kimyasını dəyişdirərək, oyunlara olan asılılığı azalda bilər.
• Sosial fəaliyyətlər: Yeni hobbilər və sosial fəaliyyətlər oyunların yerini tutaraq, asılılığın qarşısını ala bilər.

Ludomaniya ciddi bir məsələdir və müalicə, fərdin vəziyyətinə uyğun olaraq fərdiləşdirilməlidir. Əgər oyun asılılığı problemi hiss edilirsə, peşəkar yardıma müraciət etmək vacibdir.